Tafels oefenen: tips & tricks

Iedereen heeft het vroeg of laat moeten leren: de tafels. Vanaf groep 4 worden de tafels er zo veel mogelijk ingestampt met behulp van tafelboekjes of rijtjes keersommen. Er wordt begonnen met de tafels 1, 2, 5 en 10. Daarna zit het tempo er vaak goed in, eind groep 5 moeten eigenlijk alle tafels tot en met 10 (en soms tot en met 12) al geautomatiseerd zijn. Dat wil zeggen, dat de tafels rap en foutloos opgezegd moeten kunnen worden, zowel op volgorde als door elkaar. Ook wordt er in groep 5 begonnen met het leren van de deeltafels. Een deelsom is in principe een omgekeerde keersom. Een leerling moet dus in één keer 7×8= en 56:7= kunnen ophoesten. Hoe fijn is het als je de tafels uit je hoofd weet… maar dat is soms gemakkelijker gezegd dan gedaan. Sommige leerlingen hebben moeite met het automatiseren, zeker de kinderen met dyscalculie. Hoe vaak ze de tafels ook hebben gehoord, ze blijven het lastig vinden om deze uit hun hoofd en door elkaar te onthouden.

Hierbij geven wij een aantal tips en tricks om de tafels te oefenen! Dan gaan die tafelboekjes op school als een speer en – belangrijker nog – de tafels heb je tot en met groep 8 wel echt nodig. Na groep 5 worden de tafels misschien niet meer zo vaak aangeboden als zodanig, ze zijn toch wel erg belangrijk om te blijven oefenen. Keersommen komen namelijk voor in bewerkingen over procenten, verhoudingen, breuken, maar ook in het maken van deelsommen en sommen die gaan over metriek.

1. Zien=onthouden

Hang een tafelposter op de wc, plak de moeilijkste sommen op post-its op een spiegel of op de koelkast en probeer ze dan meteen ook andersom te onthouden (dus 5×4 en 4×5). Hoe vaker je ze ziet hoe makkelijker ze in je hoofd blijven hangen.

2. Horen=onthouden

Dat betekent…muziek! Leerlingen zijn tegenwoordig helemaal gewend aan YouTube, laat dat nou vol staan met aanstekelijke liedjes over de tafelsommen. Wanneer je deze liedjes vaak hoort, ga je ze (hopelijk) vanzelf meezingen. Net als reclames. Als je denkt aan een bepaald merk, dan hoor je jezelf soms ook meteen de reclame opzeggen. Met een tafel is het niet anders.

3. Logica=onthouden

Sommige leerlingen leren door stampen, andere leerlingen leren volgens de weg van de logica. Dat wil zeggen dat het voor deze leerlingen fijn is om handvatten te krijgen hoe zij op een antwoord van een tafelsom kunnen komen als het stampen minder gemakkelijk gaat. Dit laatste zorgt voor meer rekeninzicht en maakt het wisselen in verschillende strategieën mogelijk.

De ijkpunten: Moet je bijvoorbeeld 6×7= uitrekenen, is het fijn om uit te gaan van bepaalde ‘ijkpunten’ in de tafel, zoals 5×7=35. In plaats van helemaal bij 1×7 te beginnen. Of bij 9×7, eerst uit te gaan van 10×7.
De omkeerstrategie: Het aanleren van verbanden is ook belangrijk, zodat zij inzien dat 3×6 minder is dan 5×6 en dat 2×8 hetzelfde is als 8×2.
Verdubbelen: 2×4=8 dus 4×4=16.
Halveren: 10×8=80, dus 5×8=40. 6×8=48, dus 3×8=24.

4. Plezier=onthouden

Doe zo veel mogelijk spelletjes met de tafelsommen! Hierbij een aantal ideeën. Veel van deze spelletjes zijn ook online (gratis) te downloaden.

Tafelbingo: maak op een papier een raster van bijvoorbeeld 3×3 vakjes. Vul in de vakjes diverse antwoorden in van de tafel 1 t/m 6 (als je gewone dobbelstenen gebruikt) of van 1 t/m 10 (als je een dobbelsteen tot en met tien hebt). Gooi met twee dobbelstenen en het aantal ogen geeft de som! Staat dit getal op de bingokaart, kan deze worden afgestreept. Wie als eerst Bingo heeft, heeft gewonnen.
Tafelmemory: maak kaartjes met op de ene de som, op de ander het antwoord.
Overgooien: gooi over met een balletje waarbij de gene die gooit, de som zegt en de gene die vangt, het antwoord moet zeggen.
Jenga: schrijf op de jengatstenen verschillende tafelsommen.
Boter, Kaas en Eieren: zoals je gewend bent, maar dan in ieder vakje schrijf je eerst een tafelsom!
Nummerbordenspel: moeten jullie een lange autorit maken, kijk dan eens naar de cijfers op de nummerborden die voor jullie op de snelweg rijden. Met die getallen kun je gemakkelijk keersommetjes maken. Wie ziet er de meeste?
Online worden er veel spelletjes aangeboden, zoals op www.tafelsoefenen.nl of www.spelletjesplein.nl. Denk ook eens aan het oefenen met behulp van leuke apps.

En ten slotte, de truc der trucs voor de moeilijkste tafelsom:

5 6 7 8

56 = 7 x 8

VEEL SUCCES!